Transport towarów niebezpiecznych na trasach krajowych i międzynarodowych – co należy wiedzieć o ADR?

Zdecydowałeś się na trasport ładunku, który zawiera się w kategorii towarów niebezpiecznych – na trasach lokalnych lub międzynarodowych? Poznaj zasady, przepisy i postanowienia niezbędne do przewozu towarów niebezpiecznych w 48 krajach, w których obowiązuje europejska umowa dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego materiałów niebezpiecznych (ADR).

Regulamin przewozu towarów niebezpiecznych

Przewozy międzynarodowe i krajowe towarów niebezpiecznych reglamentuje europejska umowa dotycząca przewozu drogowego materiałów niebezpiecznych (umowa właściwa ADR, załączniki techniczne A i B, podpisane i zatwierdzone 30 września 1957 r. w Genewie). Celem przepisów regulujących przewóz towarów niebezpiecznych jest wyeliminowanie lub ograniczenie związanego z nim ryzyka. Przepisów tych należy bezwględnie przestrzegać. Niniejsza umowa działa również na terytorium Polski. Aktualną nowelizację przepisów (redakcja z dnia 1 stycznia 2013 r. ) można znaleźć tu: w języku polskim, angielskim, rosyjskim, litewskim, i francuskim.

Klasyfikacja towarów niebezpiecznych

Na podstawie nowych przepisów ADR towarem niebezpiecznym zwykle się nazywa substancje i produkcję, które mają niebezpieczne właściwości i mogą być szkodliwe dla ludzi, środowiska i mienia. W przypadku niewłaściwego składowania lub transportu taki towar może być niebezpieczny dla zdrowia człowieka, może też spowodować pożar lub wybuch, wyrządzić szkodę środowisku naturalnemu.

Towary niebezpieczne podlegające przepisom ADR dzielą się na 9 klas na podstawie zagrożenia dominującego:

Wyłączenia

Wyłączenia są stosowane w zależności od charakteru operacji transportowych, dotyczą przewozu gazów, paliw płynnych, akumulatorów litowych.

Wynikające z charakteru operacji transportowych

Przepisy zawarte w ADR nie mają zastosowania do:

a) przewozu towarów niebezpiecznych przez osoby fizyczne, jeżeli towary te znajdują się w opakowaniach stosowanych w sprzedaży detalicznej i służą tym osobom do osobistego użytku, użytku w gospodarstwie domowym lub w związku z ich aktywnością sportowo-rekreacyjną, pod warunkiem, że zastosowano środki zapobiegające uwolnieniu się zawartości w normalnych warunkach przewozu;

b) przewozu maszyn lub urządzeń, które mogą zawierać towary niebezpieczne w swoich podzespołach lub w wyposażeniu, pod warunkiem, że zastosowano środki zapobiegające uwolnieniu się zawartości w normalnych warunkach przewozu;

c) przewozu wykonywanego przez przedsiębiorstwa w przypadkach, gdy ma on charakter pomocniczy wobec ich zasadniczej działalności, np.: dostaw na teren budowy, zwrotów z terenów budowy;

d) przewozu wykonywanego lub nadzorowanego przez służby ratownicze;

e) przewozu o charakterze ratunkowym, mającym na celu ratowanie ludzkiego życia lub ochronę środowiska, pod warunkiem, że zostały przedsięwzięte wszystkie środki niezbędne dla zapewnienia pełnego bezpieczeństwa takiego przewozu;

f) przewozu próżnych nieoczyszczonych stacjonarnych zbiorników magazynowych, które zawierały gazy klasy 2 grup A, O lub F, materiały klas 3 lub 9, należące do II lub III grupy pakowania, lub pestycydy klasy 6.1, należące do II lub III grupy pakowania.

Wyłączenia dotyczące przewozu gazów

Przepisy zawarte w ADR nie mają zastosowania do:

a) gazów znajdujących się w zbiornikach pojazdu i służących do jego napędu lub do pracy jego wyposażenia (np. urządzenia chłodniczego), w związku z wykonywaniem operacji transportowej;

b) gazów znajdujących się w zbiornikach paliwowych pojazdów przewożonych;

c) gazów grupy A i O;

d) gazów znajdujących się w wyposażeniu eksploatacyjnym pojazdu (np. w gaśnicach);

e) gazów znajdujących się w wyposażeniu specjalnym pojazdu, które sa niezbędne do pracy tego wyposażenia podczas przewozu (systemów chłodzących, zbiorników do ryb, podgrzewaczy itp.);

f) gazów zawartych w żywności (z wyjątkiem UN 1950), w tym w napojach gazowanych;

g) gazów zawartych w piłkach przeznaczonych do zastosowania jako sprzęt sportowy;

h) gazów zawartych w żarówkach, pod warunkiem, że sa one pakowane w taki sposób, że rozrzut wywołany pęknięciem żarówki ograniczony będzie do wewnętrznej przestrzeni sztuki przesyłki.

Wyłączenia dotyczące przewozu paliw płynnych

Przepisy zawarte w ADR nie mają zastosowania do:

a) paliwa znajdującego się w zbiornikach pojazdu i służącego do jego napędu lub do pracy jego wyposażenia, w  związku z wykonywaniem operacji transportowej;

b) paliwa znajdującego się w zbiornikach pojazdów lub innych środków transportu (np. łodzi), przewożonych jako ładunek, jeśli paliwo to przeznaczone jest do ich napędu lub do pracy ich wyposażenia.

Wyłączenia dotyczące przewozu akumulatorów litowych

Przepisy zawarte w ADR nie mają zastosowania do:

a) akumulatorów litowych umieszczonych na stałe w pojeździe, wykonującym transport i przeznaczonym do napędzania jakiegokolwiek wyposażenia tego pojazdu;

b) akumulatorów litowych umieszczonych w wyposażeniu, które jest używane podczas przewozu (np. laptop).

Więcej szczegółów na temat stosowanych wyłączeń w przepisach ADR TUTAJ (str.22-25).

Sposoby przewozu towarów niebezpiecznych

Z uwzględnieniem zasad jednoznacznie określonych w umowie ADR towary niebezpieczne mogą być przewożone:

1) luzem – tj. bez opakowania, bezpośrednio w skrzyni ładunkowej pojazdu albo w kontenerze – odnosi się to jedynie do materiałów stałych;

2) w sztukach przesyłki – tj. w opakowaniach transportowych (beczkach, kanistrach, skrzyniach, workach, kontenerach średniej wielkości, puszkach, bębnach ciśnieniowych itp.), a w przypadku niektórych przedmiotów – bez opakowań;

3) w cysternach – tl. przewozu gazów (również gazów skroplowanych), materiałów ciekłych niewystępujących w warunkach normalnych w fazie gazowej, przewozu materiałów stałych, rozdrobnionych (cysterny-silosy).

Oznakowanie pojazdów

Pojazdy tranportujące towary niebezpieczne w transporcie drogowym mają specjalne oznakowanie.

Pojazdy powinne być oznakowane tablicami barwy pomarańczowej, cyfrowymi pomarańczowymi tablicami, dużymi znakami zagrożenia i innymi znakami ostrzegającymi o niebezpieczeństwie. Tablice odblaskowe barwy pomarańczowej powinne mieć wymiary nie mniejsze niż 30×12 cm i otoczone czarnym obrzeżem o szerokości nie większej niż 15 mm. Tablice powinne być umieszczone z przodu i z tyłu pojazdu lub zestawu pojazdów.

Wymagania dla cyfrowej tablicy są stawiane podobne – tablice odblaskowe barwy pomarańczowej powinne mieć szerokosć 40 cm i wysokość nie mniejszą niż 30 cm; powinne być oznaczone czarnym obrzeżem o szerokości nie większej niż 15 mm. Cyfry na tablicy powinne być koloru czarnego, o wysokości 10 cm. W górnej części tablicy podaje się numer rozpoznawczy zagrożenia, w dolnej – numer UN (zawsze 4 cyfry). Numer identyfikacyjny i numer UN powinne być nieścieralne i powinny pozostać czytelne po 15-minutowym przebywaniu w ogniu. Jeśli pojazd przewożący towar niebezpieczny luzem, kontener lub cysterna oznakowane są z przodu i z tyłu tablicami bez numerów, to na ich bokach dodatkowo muszą być tablice z numerami, odpowiednimi do transportowanych ładunków. W przypadku cystern wielokomorowych tablice takie powinne być umieszczone na obu bokach na wysokości każdej z komór.

Więcej na temat oznakowania ADR i obowiązujących znakach możesz przeczytać TUTAJ.

Eksperci ds. bezpieczeństwa ADR

Jak wynika z artykułów 21. i 22. ustawy oraz rozdziału 1.8.3 umowy ADR, wszystkie przedsiębiorstwa oraz podmioty trudniące się przewozem materiałów niebezpiecznych lub związanych z nim załadunkiem albo rozładunkiem, są zobowiązane do zatrudnienia eksperta/doradcy ds. bezpieczeństwa w transporcie towarów niebezpiecznych. Do firm, działalność których jest związana z przewozem towarów niebezpiecznych, stawiane są wysokie wymagania, sprostać którym może tylko wykwalifikowany specjalista do spraw bezpieczeństwa ADR. Aby otrzymać certyfikat potwierdzający kwalifikację eksperta ds. bezpieczeństwa, należy złożyć z wynikiem pozytywnym egzamin kończący kurs na eksperta ADR. Więcej inforamcji o egzaminie można znaleźć TU.

Odpowiedzialność i obowiązki zgodnie z ADR

Za prawidłowy przewóz towarów niebezpiecznych odpowiedzialność ponoszą wszyscy uczestnicy transportu – nadawca, przewoźnik (kierowca) i odbiorca. Obowiązkiem przewoźnika jest zadbać o to, aby kierowca, który przewozi towary niebezpieczne, miał odpowiednie kwalifikacje, potwierdzające, że odbył odpowiednie szkolenia i może przewozić niebezpieczne towary zgodnie z oznakowaniem ADR. Także kierowca jest zobowiązany sprawdzić, czy nadawca dostarczył wszystkie niezbędne dokumenty, na przykład deklarację nadawcy, dokumenty transportu (bagażu), pisemną instrukcję (lub instrukcje, jeśli chodzi o transport międzynarodowy). Na podstawie przepisów ADR kierowca również ponosi odpowiedzialność za oznakowanie pojazdu, zamocowanie ładunku. W przewozie towarów niebezpiecznych większa część odpowiedzialności spada na barki kierowcy – począwszy od załadunku, jego transport i po rozładunek.

Kontrola pojazdów przewożących towary niebezpieczne

Co jest sprawdzane?  W trakcie kontroli urzędnicy sprawdzają dokumenty pojazdu, pisemne instrukcje, certyfikaty stanu technicznego opakowań i cystern oraz pojazdów użytych do przewozu, kwalifikacje kierowcy i innych osób wykonujących czynności związane z przewozem, a także inne wymagane dokumenty.

Sprawdzane jest też oznakowanie pojazdów, cystern, stosowanego opakowania; przestrzeganie zakazów ładowania i pakowania razem określonych towarów; sposób rozmieszczenia i zabezpieczenia towarów na pojeździe itp. Ponadto weryfikowane jest, jakie środki podjęto w celu zapewnienia bezpieczeństwa i bezpieczeństwa przeciwpożarowego.

Kto może przewozić towary niebezpieczne?

Kierowcą przewożącym towary niebezpieczne może być osoba, która odbyła odpowiedni kurs i uzyskała świadectwo jego ukończenia, a także zdała egzaminy egzaminy i otrzymała zaświadczenie ADR. Kierowcy, którzy chcą uzyskać certyfikat ADR (wzór zaświadczenia ADR można obejrzeć TU), powinni zarejestrować się na egzamin.

Ile kosztuje zaświadczenie ADR?

Kurs ADR jest obowiązkowy dla każdego kierowcy, który zajmuje się powozem niebezpiecznych ładunków. Najpierw należy odbyć kurs podstawowy, który obejmuje zagadnienia związane z przewozem niebezpiecznych materiałów z wyjątkiem transportu cysternami, transportu materiałów wybuchowych oraz materiałów promieniotwórczych. Kierowcy, którzy przewożą cysternami niebezpieczne ładunki, jak materiały wybuchowe i promieniotwórcze, muszą ukończyć też kursy specjalistyczne.

Kurs ADR, podstawowy i specjalistyczny, także kursy doskonalące (po 5 latach należy wiedzę uaktualnić na kursie doskonalącym) organizowane są przez ośrodki szkolenia kierowców. Każdy kurs ADR jest płatny, a ceny poszczególnych instytucji niewiele się różnią.

Kurs podstawowy kosztuje 500 – 600 złotych, kursy specjalistyczne 300 – 400 złotych. Kursy powtórne (doskonalące) trwają krócej i ich koszt jest niższy. Należy pokryć także koszt egzaminu oraz wydania zaświadczenia o zdobytych uprawnieniach – 150 złotych.

Komentarze

Na razie nie ma komentarzy

---

Twój komentarz

Jeśli chcesz napisać komentarz, zaloguj się:

Zaloguj sie za pomocą:

lub zarejestruj się.