Nowoczesne tempomaty: czy to się opłaca?
Już w ubiegłym roku wielu producentów zaczęło wzbogacać swoje ciężarówki w tzw. aktywne tempomaty, tzn. takie które swoje działanie opierają na systemie GPS oraz np. dokładnej mapie topografii terenu. Co to oznacza? Urządzenia dopasowują obroty silnika oraz przełożenie skrzyni biegów do trasy – wzniesień, zakrętów – dzięki czemu pojazd wykorzystuje siłę własnego pędu. Reklamy mówią o niższym zużyciu paliwa, czyli znacznych oszczędnościach. Czy można im wierzyć?
Można powiedzieć, że dzięki skomunikowaniu z systemem GPS lub oprogramowaniu z mapami 3D nowoczesne tempomaty „przewidują” trasę. W niektórych modelach tuż przed wjechaniem na szczyt wzniesienia następuje blokada zmiany biegów na niższy (lub wyższy, jeśli przyspieszenie uzyskane na następnym biegu wystarcza, aby wjechać na zbocze – umożliwia to uniknięcie zbyt wysokich obrotów silnika), ciężarówka poza tym delikatnie zwalnia. Tempomaty ograniczają prędkość pojazdu do dolnego progu zadanego przez kierowcę, jest ona obliczana na podstawie masy ciężarówki i profilu drogi.
Bezpieczeństwo na drodze
Dodatkowo aktywne tempomaty „reagują” na inne pojazdy poruszające się po drodze. Niektóre modele wykorzystują radar, który informuje je o pozostałych uczestnikach ruchu oraz automatycznie utrzymuje daną odległość od nich, sterując silnikiem i systemami hamowania. Jak podkreśla Mirosław Gołaszewski, inżynier sprzedaży w dziale wsparcia sprzedaży Scania Polska, tempomaty mogą mieć więc wpływ na zwiększenie bezpieczeństwa. „Od lat dostępne są rozwiązania oferujące aktywne dopasowanie prędkości pojazdu do warunków panujących na drodze. Oznacza to dodatkowe „oczy” czuwające na obszar przed pojazdem i wspomagające kierowcę w unikaniu kolizji” – mówi. Producenci nie zgadzają się więc z opiniami, jakoby używanie tempomatu obniżało czujność kierowcy. „Dzięki niemu kierowca powinien koncentrować się na drodze i jego uwaga powinna być skupiona na prowadzeniu, a nie utrzymywaniu prędkości. Dodatkowo nowo rejestrowane pojazdy ciężarowe od 1 listopada 2015 będą wyposażone w tempomaty z funkcją awaryjnego hamowania. Będzie to powodowało, że w przypadku zagapienia, zasłabnięcia czy zaśnięcia przez kierowcę system sam wyhamuje samochód ciężarowy prawie do 0 km/h, a co za tym idzie zniweluje możliwość wypadku drogowego” – tłumaczy Piotr Werner z Volvo Trucks.
Warto zaznaczyć, że wymienione dane tempomat wykorzystuje jedynie do kontroli przyspieszenia, hamowania i pracy skrzyni biegów. Nie przejmuje za to pełnej kontroli nad pojazdem – ta zawsze pozostaje w rękach kierowcy.
Na jakie oszczędności możemy liczyć?
Producenci przekonują zazwyczaj o obniżeniu zużycia paliwa o kilka procent, szczególnie przy zastosowaniu aktywnego tempomatu. „Wynika to z faktu, iż pojazd podejmuje działania na rzecz utrzymania płynności jazdy. Innymi słowy jest w stanie, „wiedząc” o nadchodzących wzniesieniach i podjazdach, wykorzystać własną masę do ograniczenia zużycia paliwa. Kierowca jest więc odciążony z podejmowania decyzji, w których momentach ma wykorzystać tempomat, a w których lepiej ręcznie sterować prędkością. Jego ingerencja jest tu zbędna. Jeżeli tempomat taki połączymy z oferowaną przez Scania funkcją EcoRoll – możemy mówić o oszczędnościach w granicach 3-5%” – podpowiada Mirosław Gołaszewski ze Scania Polska.
Piotr Werner z Volvo Trucks przekonuje zaś, że tempomat działa najefektywniej w duecie z doświadczonym kierowcą. „Odpowiednie używanie tempomatu stanowi podstawowy punkt szkoleń kierowców, a prawidłowe jego użycie pozwala zaoszczędzić nawet do 5% paliwa” – podpowiada. Aby jednak podać bardziej szczegółowe dane, należałoby się odnieść do każdego przypadku indywidualnie.
Także do starszych aut
Możemy kupić nową ciężarówkę wyposażoną we wszelkie gadżety usprawniające proces jazdy oraz umożliwiające zmniejszenie zużycia paliwa? Powinszować! Producenci nie pozostawili jednak na lodzie także właścicieli starszych aut, w których tempomaty nie należą do standardowego wyposażenia. Powiększa się grono firm oferujących doposażenie ciężarówki. Przykładem służy m.in. Mercedes-Benz, który w kwietniu wypuścił na rynek tempomaty kompatybilne z większością pojazdów aktualnej generacji Actrosa, Antosa i Arocsa, czyli kilku swoich czołowych modeli. Z drugiej strony, muszą być zarejestrowane po raz pierwszy nie wcześniej niż w sierpniu 2012 r. oraz posiadać całkowicie zautomatyzowaną przekładnię, trudno więc nazwać je „starymi”.
Montaż w przypadku nowych pojazdów Mercedes-Benz to koszt ok. 3,5 tys. zł, z kolei w używanych – ok. 6 tys. zł; trwa ok. 2,5 godz. Rozwiązanie opiera swoje działanie nie na komunikacji z systemem GPS, a zainstalowanym oprogramowaniu z mapami 3D. System pozwala na zaoszczędzenie do 5 proc. paliwa. Jak zaznacza producent, oszczędności są tym większe, im bardziej zróżnicowany topograficznie będzie teren.
Przykład oszczędności:
Okres użytkowania 36 miesięcy
Przebieg roczny 130 000 km
Średnie zużycie ON 25 l/100 km
Oszczędność paliwa poprzez PPC 5 %
Zwrot po 7 miesiącach
Przy przebiegu rocznym 150 000 km
Zwrot po 6 miesiącach
(Źródło: Mercedes-Benz)
Przede wszystkim: kierowca
Jak zaznaczają producenci, tempomat tempomatem, ale równie duży, jeśli nie większy wpływ na spalanie paliwa mają umiejętności kierowcy. Jeśli „walczy” on z tempomatem bądź trudno mu zachować elastyczność w momentach narzuconej przez urządzenie prędkości, system nie wypracuje oczekiwanych wyników. Dlatego też praca tempomatu musi iść w parze z pewnymi nawykami kierującego. Jak chociażby zdejmowanie nogi z gazu tuż przed wierzchołkiem wniesienia (znaczne oszczędności paliwa przy jedynie niewielkiej stracie czasu) czy przyspieszanie podczas dojeżdżania do wzniesienia (uniknięcie zmiany biegu podczas dojeżdżania do wierzchołka). Warto zaznaczyć, że nowoczesne tempomaty „naśladują” tego rodzaju techniki jazdy, podczas gdy modele starszego typu takiej „wiedzy” nie posiadają – nie potrafią przewidzieć topografii terenu.
Bez tempomatu, dodatkowo po zmroku oraz na nowej, nieznanej jeszcze trasie, kierowcy pomaga jego własne intuicja. A to nie zawsze pozostaje bez wpływu na poziom zużycia paliwa. Może czasami warto dać się „wyręczyć”?
Jak wygląda działanie systemu w ciężarówkach DAF, można zobaczyć w tym filmie:
Tak zaś topografię terenu „czytają” tempomaty Scanii:
***
Przeczytaj także:
Czy da się jeździć ekonomicznie ciężarówką? Parę słów na temat eko-jazdy
Komentarze
Na razie nie ma komentarzy
Twój komentarz
Jeśli chcesz napisać komentarz, zaloguj się:
lub zarejestruj się.